Công Nghiệp 4.0 Nâng Cao Năng Suất, Chất Lượng Dệt May

Bên cạnh đó, trước xu thế phát triển của cuộc CMCN 4.0 với trình độ tự động hóa, robot hóa cao, cùng với việc internet kết nối vạn vật (IoT) được áp dụng trong quá trình sản xuất, lưu thông thì tất yếu lượng lao động cần thiết trên một đơn vị sản phẩm sẽ giảm mạnh. Như vậy, lợi thế về nhân công giá thấp – vốn là một lợi thế truyền thống để thúc đẩy tăng trưởng của ngành DM Việt Nam sẽ không còn. Thay vào đó, tăng trưởng của ngành DM Việt Nam sẽ phụ thuộc vào đơn giá lao động trên 1 sản phẩm. Nếu đầu tư công nghệ, xây dựng hệ thống quản lý sản xuất hợp lý, giúp nâng cao năng suất lao động thì vẫn có thể có đơn giá lao động trên một sản phẩm thấp, dù lương lao động cao.

Mặt khác, không thể tiếp tục xu thế tận dụng nhiều lao động. Cuộc CMCN 4.0 tạo cơ hội để ngành DM Việt Nam bứt phá, thoát ra khỏi bẫy dùng nhiều lao động nhưng lương không cao, lao động không ổn định.

Ngoài ra, xu thế của chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay quan tâm đến sản xuất sạch, sản xuất bền vững, bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội… cũng đòi hỏi các DN DM phải đầu tư, đổi mới công nghệ một cách hợp lý để có thể tận dụng được tối ưu các nguồn lực…

PV: Bên cạnh những cơ hội, cuộc CMCN 4.0 đem đến những thách thức như thế nào cho ngành DM Việt Nam, thưa ông?

Ông Lê Tiến Trường: Như trên tôi đã phân tích, cơ hội của CMCN 4.0 đem lại cho ngành DM Việt Nam là rất rõ rệt, tuy nhiên, đầu tư công nghệ theo hướng 4.0 đòi hỏi vốn lớn, lãi phải trả cho chi phí đầu tư cao, khấu hao thiết bị cũng cao. Đây là khó khăn hàng đầu đối với các DN DM Việt Nam, vốn chủ yếu là các DN nhỏ và vừa, tiềm lực kinh tế thấp.

Bên cạnh bài toán công nghệ, một thách thức rất lớn khác đối với ngành thâm dụng lao động như DM đó chính là sự biến động dư thừa về lao động. Theo nhiều nghiên cứu của một số tổ chức trên thế giới dự báo, công nghệ tự động hóa có thể thay thế tới 47% việc làm, hay máy móc công nghệ hiện đại có thể thay thế 85% lao động DM của Việt Nam trong vài thập kỷ tới. Tỷ lệ này nếu chuyển thành con số tuyệt đối sẽ rất lớn, bởi DM chiếm tới gần 3 triệu lao động, trong đó khoảng 78% là lao động nữ.

Mặt khác, DM tập trung nhiều lao động ít kỹ năng (khoảng 17% chỉ có trình độ tiểu học) và một tỷ lệ đáng kể không còn trẻ, từ 36 tuổi trở lên (35,84%). Đây là nhóm không dễ dàng tìm được việc làm thay thế ở trong khu vực chính thức. Như vậy việc giải quyết lao động dư thừa như thế nào, kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CMCN 4.0 ra sao cũng là bài toán lớn đối với ngành DM Việt Nam.

PV: Vậy để đón bắt xu thế của CMCN 4.0, theo ông, các DN trong ngành DM cần phải làm gì?

Ông Lê Tiến Trường: CMCN 4.0 là một diễn tiến tất yếu, mà Việt Nam không thể đứng ngoài. Nó mang lại nhiều cơ hội để thay đổi bộ mặt nền kinh tế đất nước nói chung, cũng như mang lại những kỳ vọng về sự thay đổi tích cực cho các DN DM Việt Nam nói riêng, nếu có sự chuẩn bị tốt để nắm bắt được làn sóng này. Theo đó, bản thân mỗi DN trong ngành cần chủ động hoạch định chiến lược của DN mình nhằm tận dụng những thành tựu của cuộc CMCN 4.0, cũng như giảm thiểu các thách thức.

Bên cạnh đó, ngành DM cũng cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ, các bộ, ban, ngành. Chẳng hạn như Nhà nước có các chính sách lãi suất ưu đãi cho đầu tư công nghệ cao, hay việc quản lý nhà nước đối với lĩnh vực môi trường phải tuân thủ theo quy định của pháp luật, chứ không thể đưa ra chế tài cấm vì sợ ô nhiễm, nếu không sẽ rất khó có ngành sản xuất nguyên vật liệu cho DM.

Đặc biệt, các bộ, ban, ngành cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. Năm 2003 chỉ có 15 thủ tục, hiện nay đã tăng tới 402 thủ tục. Chi phí thực hiện các thủ tục này tương đương một sắc thuế 22% (trong khi đó đối với các nước trong nhóm ASEAN 4 chỉ là 12%). Mặt khác, thời gian hoàn thành các thủ tục đối với hàng xuất khẩu, hàng nhập khẩu cũng còn cao hơn nhiều so với các nước trong nhóm ASEAN 4. Việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính sẽ tạo điều kiện thuận lợi rất nhiều cho các DN DM Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh cạnh tranh trên thị trường quốc tế ngày càng gay gắt như hiện nay.

PV: Xin cảm ơn ông!